امّا به طور کلّی می توان گفت که اکثر اُدبا و سخنوران، خواسته اند به گونه ای با شعر و سخن خود، به پیکره جامعه، نسیم شادمانی بوزند و به نبرد و مقابله با غم و غصه ویرانگر بروند که گفته اند:
خون غم بر ما حلال و خون ما بر غم حرام
هر غمی کو گِرد ما گردید، شد در خون خویش.2
و یا:
شاد بودن، هنر است
شاد کردن، هنری والاتر!
گر به شادی تو دل های دگر باشد شاد
زندگی، صحنه یکتای هنرمندی ماست!3
در جامعه امروز بشری، تحت تأثیر مؤلّفه های عصر جدید (رشد تکنولوژی، گسترش ارتباطات، اوج گرفتن دستاوردهای علمی و فنّی، سرعت گرفتن زندگی و دامنه دار شدن نزاع های فکری و تردید ها)، اضطراب و ناامیدی و افسردگی، به واسطه بروز مشکلات و پیچیدگی ها و ماشینیزم و بی توجّهی به معنویت (بخصوص در بین طبقه مرفّه) و بیماری و گرفتاری های مادی و اقتصادی و فقر و نادانی و نابرابری (بخصوص در بین طبقه فقیر)، گریبانگیر انسان ها شده است.
در چنین فضایی، هر چند از برخی ناراحتی ها و ناکامی ها و ناشادی ها که انسان ها معمولاً با آنها مواجه می شوند، گریزی نیست، امّا در واژه های والا و خصلت های پسندیده ای چون: همدردی و همدلی و همراهی، ارزش و معنایی خاص می یابند که:
بنی آدم، اعضای یک پیکرند
که در آفرینش، ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار.4
و:
بی غمی، عیب بزرگی است، که دور از ما باد!5
چنین خصلت هایی است که نشانه تبلور و تجلّی نوع دوستی انسان هاست.
گذشته از حُزن عرفانی و حوادث تلخ زندگانی ـ که معمولاً همه گیر و همیشگی نیستندـ، بیشتر عمر انسان، به طور طبیعی به گونه ای می گذرد که می شود با شیوه ها و راه کارهایی، حالات و روحیات درونی را تغییر داد و تقویت کرد و آموخت که می توان ضمن استفاده از دستاوردهای بشر امروزی، به فکر تعالی نیز بود و می توان شادمان زندگی کرد (نه فقط زنده بود) که انسان ها، همان گونه می میرند که زندگی می کنند. لذا در این مقاله، سعی بر آن است تا برخی از بهترین این راه کارها، به صورت دسته بندی موضوعی، ارائه گردد.
توصیه های کلّی و عمومی برای شاد زیستن
ـ وقت خود را با کسانی بگذرانیم که بتوانیم چیزهای تازه از آنها بیاموزیم.
ـ به خاطر داشته باشیم که تجربه، معلّم سختگیری است؛ اوّل امتحان می گیرد، بعد می آموزد.
ـ برای شاد زیستن، دو راه بیشتر وجود ندارد: یا نیاز خود را کاهش دهیم، یا توان خود را افزایش دهیم.
ـ ما برای یادگیری آمده ایم و جهان، معلّم ماست.
ـ اشتباه کردن آدمی، به معنای خطاکار بودن او نیست.
ـ معنای زندگی، قدردانی از همه چیز و وابستگی به هیچ چیز است.
ـ ریسک پذیر (اهل خطر کردن) باشیم و به مشکلات، به عنوان یک فرصت نگاه کنیم.
ـ کار ما در زندگی، بی مشکل زیستن نیست؛ باانگیزه زیستن است.
ـ ترس از خطا کردن، بزرگ ترین اشتباه است.
ـ مانعی برای موفّقیت وجود ندارد. تنها مانع، تردید ما نسبت به توانایی هایمان است.
ـ فکر این که زندگی، همیشه سازگار و عادلانه با ما رفتار خواهد کرد را از ذهنمان بیرون کنیم.
ـ شجاعت، یعنی مقاومت در برابر ترس، نه نترسیدن.
ـ خود را از سه چیز، محروم نکنیم: پندار نیک، رفتار نیک، و گفتار نیک.
ـ گاهی خستگی ما ناشی از سنگینی باری که بر دوش گرفته ایم نیست؛ بلکه به دلیل طولانی بودن راهی است که در پیش گرفته ایم.
ـ باور داشته باشیم که شکست ها نیز بخشی از فهرست زندگی هستند. فرصت درس گرفتن از آنها را از دست ندهیم.
ـ زندگی را با آنچه در قلب داریم، بسنجیم، نه با آنچه در حساب بانکی داریم.
ـ هیچ چیز، کاملاً به دردنخور نیست؛ حتّی ساعتی که از کار کردن افتاده باشد.
ـ بسیاری از انسان ها، عظمت زندگی فعلی شان، مدیون مشکلات گذشته شان است.
ـ برای پروانه شدن، مدّتی باید در پیله ماند.
ـ به یاد داشته باشیم: زندگی سفر است، نه مقصد.
ـ اگر برای بارش باران دعا کنیم، به دنبال آن، گل و لاله نیز می روید.
ـ سنگ های درون رودخانه، یا جای پای عبورند، یا مانع گذشتن؛ این، به نگرش ما بستگی دارد.
ـ انسان های عاقل، به خاطر چیزهایی که ندارند، غصّه نمی خورند؛ امّا به خاطر چیزهایی که دارند، خوش حال و شکرگزارند.
ـ شادکامی، آن نیست که هر چه خواستیم، بتوانیم انجام دهیم؛ بلکه آن است که از هر چه انجام می دهیم، لذّت ببریم.
ـ در ذهن خود، تصویری از آنچه می خواهیم باشیم، ترسیم کنیم، نه از آنچه هستیم.
ـ رنج و تلاش و شکست، آموزگارانِ زندگی هستند.
پس همین الآن، دست از مطالعه بردارید و فکر کنید که: چه باید کرد؟
توصیه به خود، در خصوص خویشتن شناسی
ـ اگر به دنبال آرامش هستیم، به پیشامدهای زندگی، برچسب خوب و بد نزنیم.
ـ کارِ ما، تغییر دادن جهان نیست. ما مأمور تغییر خویشتنیم. راه حل ها، در درون ماست.
ـ وقتی ساعت ها به سختی می گذرند، یاد بگیریم لحظه به لحظه، زندگی کنیم.
ـ بیاموزیم با چشمان باز، خواب و رؤیا ببینیم.
ـ مشکل را در مقابل خود، کوچک ببینیم، نه خود را در مقابل مشکل.
ـ به یاد داشته باشیم که بعضی چیزها را باید فراموش کرد.
ـ درس هایی را که از تجارب می آموزیم، به خاطر بسپاریم، تا مجبور به تکرار آنها نشویم.
ـ به خاطر داشته باشیم که وضع موجود، همیشه وضع ماندگار نیست.
ـ یاد بگیریم که به درخواست های غیر منطقی، همیشه جواب منفی بدهیم.
ـ از تجارب دیگران بیاموزیم؛ زیرا زندگی، آن قدر طولانی نیست که همه چیز را بتوانیم خودمان تجربه کنیم.
شیوه هایی در خصوص برقراری ارتباط با دیگران
ـ دیگران را بپذیریم و پذیرفتن، یعنی عشق بی قید و شرط.
ـ در گفتن پاسخ مثبت و منفی، کمی تأمّل کنیم.
ـ هیچ گاه شکایت، و هرگز توجیه نکنیم.
ـ شانه هایمان را از دیگرانی که برای گریه کردن به آن نیاز دارند، دریغ نکنیم.
ـ اگر شخصی را تحقیر کرده ایم، از دلش در بیاوریم.
ـ انتقادپذیر باشیم.
ـ از کسانی که تحت فشار ناراحتی ها و مشکلات ما قرار می گیرند، مراقبت کنیم.
ـ بهترین کاری که می توانیم برای فقرا انجام دهیم، آن است که یکی از آنها نباشیم.
ـ با نامه ای، از کسانی که به ما کمک کرده اند، تشکر کنیم.
ـ اگر می خواهیم هیچ گاه تنها نباشیم، شنونده خوبی برای مشکلات دیگران باشیم.
ـ والدین را مقصّر ندانیم. ما بالغ هستیم و مسئول زندگی خودمانیم.
ـ اگر ساختمانی می سازیم، مواظب باشیم که دیوارهای آن، قلب دیگران را از ما دور نسازد.
ـ نگذاریم اندوه ما، شادی دیگران را بگیرد، یا شادی ما باعث ناراحتی دیگران شود.
شیوه هایی در خصوص برخورد شاد در روابط اجتماعی
ـ در لحظات بُحرانی، مردم به یکدیگر، نزدیک تر می شوند. پس به دور خود، دیوار نکشیم.
ـ با افرادی از فرهنگ های مختلف، ملاقات کنیم.
ـ اگر نیاز به پیدا کردن دوست جدید داریم، در یک باشگاه، ثبت نام کنیم.
ـ به ملاقات دوست بیمارمان برویم. حالِ هر دوی ما، بهتر خواهد شد.
ـ این قانون طلایی را به خاطر بسپاریم: با دیگران، به گونه ای رفتار کنیم که انتظار داریم با ما رفتار کنند.
ـ در هنگام کار، از غیبت کردن و قضاوت درباره دیگران، خودداری کنیم.
ـ به دیگران، در یافتن اشیای گمشده شان، کمک کنیم.
ـ جایی کار کنیم که برایمان ارزش قائل شوند.
راه های تقویت معنویت درونی
ـ لحظه ای مکث کنیم تا صدای زیبای اذان یا نوای کلیسا را بشنویم.
ـ در طول روز، حتماً با خداوند، راز و نیاز کنیم.
ـ تلاش کنیم، وسیله خداوند روی زمین باشیم.
ـ هر روز، صبحمان را با ستایش خداوند آغاز کنیم.
ـ هر شب، با شکرگزاری از خداوند، به رخت خواب برویم.
ـ کتاب آسمانی خود را بخوانیم و آن قسمت هایی را که متناسب با شرایط ماست، به خاطر بسپاریم.
ـ مهم نیست که از کجا آغاز می کنیم. مهم، آن نقطه ای است که برای خاتمه انتخاب می کنیم.
ـ هنگامی که گرفتاری هایمان را به خداوند واگذار می کنیم، آنها را پس نگیریم.
ـ برنامه منظّمی برای شرکت در عبادت های جمعی داشته باشیم.
ـ از یک پرنده زخمی، محافظت کنیم.
شیوه های تقویت درونی ـ روحی، جهت رسیدن به آرامش
ـ در خیال پردازی ها، همیشه به رؤیاهای شاد و مثبت فکر کنیم و تصوّرات باطل را از ذهن خود، دور کنیم.
ـ ذهنمان را از احساسی که به آن احتیاج نداریم، خالی کنیم.
ـ افکار مثبت را در درون خود، تقویت کنیم.
ـ درونمان را از بدبینی و نفرت و خشم و خشونت، تهی سازیم.
ـ قلب خود را پایگاه بهترین چیزها گردانیم.
ـ به آسمان آبی و کوه های استوار، خیره شویم.
ـ برای هر دوره از زندگی مان، یک انسان الگو انتخاب کنیم.
توجّه به تقویت برونی ـ جسمی
ـ رایج ترین روش ها برای مقابله با استرس، عبارت اند از: تمرکز، ذکر، تعمّق، ورزش، پیاده روی و پناه بردن به کار، هنر و ادبیات.
ـ به دریا، صحرا یا کوه برویم.
ـ از غذاهای نشاط آور مثل: چای گرم، شیرکاکائوی گرم، سوپ سبزی، شیرینی، شکلات، بیسکویت به شکل حیوانات، پرتقال و شربت زعفران استفاده کنیم.
ـ در کلاس های رزمی و دفاع شخصی، شرکت کنیم تا اعتماد به نفس بیابیم.
ـ سبزی و میوه بخوریم که علاوه بر زیبایی، نشاط آور نیز هستند.
ـ اضطراب و ناراحتی، از مقاومت ما در برابر بیماری می کاهد.
ـ مجلّات مفید و وزین را نگاه کنیم و جدیدترین مدل ها را ببینیم و سر و وضع خودمان را مناسب سن و سال و شرایط اجتماعی روزگارمان درست کنیم.
ـ هر صبح، نیم ساعت را به ورزش اختصاص دهیم.
روش هایی برای تغییر روحیه
ـ اگر خانه مان لبریز از خاطرات ناراحت کننده است، به فکر جابه جایی از آن جا باشیم.
ـ از آوازهای خوب ـ که غذای روح اندـ، به جا استفاده کنیم.
ـ روی چمن ها دراز بکشیم و به ابرها نگاه کنیم.
ـ یک روز کاری را به یک ماجراجویی تبدیل کنیم.
ـ برای خود روشن کنیم که ایا فکر کردن به غم ها و دردها، حاصلی دارد یا خیر؟!
انهدام و تقسیم دردها و رنج ها
ـ به تقویت نیروی جسمی و روحیه خود بپردازیم.
ـ در آغوش مادر و بر شانه پدرمان، گریه کنیم.
ـ یک دوست صمیمی برای درد دل کردن پیدا کنیم.
ـ در خلوت خود، با خداوند، سخن بگوییم.
ـ مشکل خود را جهت استفاده از تجربه دیگران، با افراد مورد اعتماد، مطرح کنیم.
ایجاد تغییر به کمک غوّاصی در گذشته
ـ به زادگاه خود برویم و همچون یک جهانگَرد، به گشت و گذار بپردازیم.
ـ به یک دوست قدیمی، تلفن کنیم و درباره گذشته های شیرین، حرف بزنیم و بخندیم.
ـ در مورد خاطرات دوران بچّگی و دبستان، با دوستان آن دوره، به گفتگو بنشینیم.
ـ زنجیر ارتباطی ای را که بین ما و ناراحتی های گذشته مان است، پاره کنیم.
ـ به جستجوی شجره نامه خانوادگی مان بپردازیم.
شاد شدن از راه های عجیب و غریب!
ـ در مسابقه ای شرکت کنیم که برنده آن شویم.
ـ حتّی اگر دوست نداریم بخندیم، باز هم بخندیم؛ زیرا در هنگام خندیدن، عظلات کمتری به کار می افتد تا وقت اخم کردن.
ـ برای کارهای خوبی که انجام داده ایم، به پشت خود بزنیم و به خود آفرین بگوییم.
ـ با یک بازیگر طنز (کُمِدین) از نزدیک، گفتگو کنیم.
ـ گاهی به شدّت گریه کنیم، در یک غار فریاد بزنیم و با مُشت و لگد، به جان بالش بیفتیم.
ـ نامه های غیر ضروری را باز نکنیم و آنها را بیرون بیندازیم.
ـ گاهی از انجام دادن تکلیف مدرسه، شانه خالی کنیم.
ـ مسابقه ای ترتیب بدهیم که هر کس غذای بیشتری بخورد، برنده است.
ـ گاهی از تلاش برای حفظ آداب و رسوم و بی نظیر بودن، دست بکشیم.
ـ هنگامی که کار می کنیم، سوت بزنیم (البته نه هر جا).
ـ گاهی اوقات، تنبلی کنیم و رخت خواب را مرتّب نکنیم.
ـ اگر می خواهیم گریه کنیم، روی دستمال کتان زیبا، اشک بریزیم و پس از گریستن، یک عینک آفتابی زیبا برای چشمان خود داشته باشیم.
ـ اگر ورشکست شدیم، به خرید برویم؛ حتّی اگر فقط توان دیدن برای انتخاب های اینده را داشته باشیم.
ـ وقتی خوابمان نمی برَد، کارهای بر زمین مانده را که خیلی دوست نداریم، انجام دهیم؛ صبح که بر می خیزیم، خوش حال خواهیم شد.
ـ احساسات منفی خود را در قالب نقّاشی و کاریکاتور، بیان کنیم.
ـ یک کتاب جوک بخوانیم و یا برای خود، جوک تعریف کنیم.
ـ اگر می خواهیم گریه کنیم، کندن پوست پیاز، بهانه خوبی است.
ـ مشکلات شخصی شخصیت های کُمِدی را به یاد بیاوریم.
ـ یک بلیط قرعه کشی برای خود بخریم. حداقل به این بهانه، منتظر یک موفّقیت احتمالی خواهیم بود.
ـ گاهی برای خودمان دردسر درست کنیم؛ این کار، ممکن است نتایج خوبی داشته باشد.
ـ چهار کار در روز انجام دهیم: آواز بخوانیم، بخندیم، کار کنیم و تفریح کنیم.
ـ به قهرمانان داستان ها نگاه کنیم. تصوّر کنیم که اگر جای ما بودند، چه کار می کردند؟
ـ گاهی با نخوردن گوشت قرمز، قلب خود و همچنین قلب گاوها و گوسفندها را شاد کنیم.
ـ خوردنی های مورد علاقه مان را برای شب های بی خوابی، زیر تخت خود پنهان کنیم.
ـ با حیوانات، بازی و صحبت کنیم.
ـ اگر نمی خواهیم تنها بمانیم، دقایقی را با خودمان بگذرانیم و هر روز به آن اضافه کنیم.
ـ حتّی اگر هنگام رانندگی، از مسیر خارج شدیم، از چیزی که در حال اتّفاق افتادن است، لذّت ببریم.
ـ خشم ها و غصّه ها را بر سر کیسه بوکس تخلیه کنیم.
کسب شادی، با ایجاد تغییرات فیزیکی در پیرامون خود
ـ اگر دوست نداریم دکوراسیون منزل را تغییر دهیم، حتماً این کار را بکنیم؛ پس از آن، حتماً خوش حال خواهیم شد.
ـ گل های گل خانه منزل خود را به محیط کار خود ببریم تا احساس دلتنگی برای منزل نکنیم.
ـ میز و دیوارهای دفتر کارمان را با اشیا و عکس هایی که دوست داریم، مزین کنیم.
تأثیر نیکی و گذشت در ایجاد شادکامی
کسانی را که به ما بدی کرده اند، ببخشیم؛ امّا نامشان را فراموش نکنیم.
ـ عشق ورزی دور از تنفّر، کلید شاد زیستن است.
ـ گاهی از مسیر خود، خارج شویم تا برای دیگران مفید باشیم.
ـ قلبمان را از کینه و نفرت و بدبینی نسبت به دیگران پاک کنیم.
ـ به خاطر بسپاریم که بهترین انتقام، بخشش است.
ـ هنگامی که برف می اید، راه همسایه پیرمان را پارو کنیم.
کسب شادکامی با ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس
ـ یاد بگیریم از با خود بودن»، لذّت ببریم و دیگر احساس تنهایی نکنیم.
ـ با دست کشیدن از یک عادت، عزّت نفس خود را بالا ببریم.
ـ با چشمان خود به اینه نگاه کنیم و عشق و عزّت را نثار خود کنیم.
ـ اگر بدنمان زخم شده است، از چسب های رنگی استفاده کنیم.
ـ شکست، موفقیت است؛ به شرطی که از آن بیاموزیم.
ـ حتّی از دردناک ترین روزها و لحظه ها هم می شود لذّت بُرد.
ـ برای عبورِ راحت از دامنه و صخره ها، باید به قلّه نگریست.
ـ هر چه قدر موانع و مشکلاتْ سخت تر باشند، انسان، پس از چیره شدن بر آنها، به همان اندازه قوی تر می شود.
پی نوشت ها:
1. مثنوی معنوی، مولانا جلال الدّین مولوی.
2. دیوان شمس، مولانا جلال الدّین مولوی.
3. ژاله اصفهانی.
4. گلستان، سعدی.
5. ژاله اصفهانی.
منابع:
1. 2002 راه برای شاد زیستن، سیدنی هینس، مترجم: ساناز مالک نژاد و پریسا غفاری، تهران: جاجرمی، 1381.
********به وبلاگ من خوش آمدید*********
خدایا مرا ببخش / مرا فهمی ده تا فرامین وحکمت هایت را درک کنم/ و مرا فرصتی دیگر برای بهتر بودن ده تا دستهاو زبان تو شوم .
آمین یا رب العالمین
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
